Uprzejmię informuję, że... - Listy od "życzliwych" do urzędu skarbowego

Czasami powody są zupełnie błahe - sąsiedzka kłótnia o jakiś drobiazg lub ludzka zawiść, że innym wiedzie się lepiej. Bywa jednak, że ktoś stał się faktycznie świadkiem poważnego oszustwa finansowego, dlatego żaden z donosów, jaki dociera do urzędu skarbowego, nie jest ignorowany.

Kiedyś donosy docierały do urzędu skarbowego pocztą, dzisiaj są to najczęściej e-maile. Jedno natomiast się nie zmieniło - większość z nich jest anonimowa.
Postanawiam więc sprawdzić osobiście, o czym piszą mieszkańcy regionu. Umawiam się spotkanie z Grażyną Czado-Rąpałą, naczelnikiem bocheńskiego urzędu skarbowego. Cel: wspólne wertowanie donosów, które dotarły do skarbówki w ciągu ostatnich kilku miesięcy.
Zaczynamy więc przegląd nadesłanych wiadomości. Pierwszy pochodzi oczywiście od czujnego sąsiada, przed którym nic się nie ukryje:
"Trzeba sprawdzić skąd mają dochody. Poczynili duże remonty, łącznie z pokryciem dachu. A tylko jedno z nich pracuje" - czytam.

W podobnym tonie pisze też osoba, które podpisała się jako "Zainteresowany":
"Buduje wielki dom i w tym okresie kupił ekskluzywny samochód, a także działki. (...) Skąd na to ma? Trzeba jeszcze sprawdzić ilu ludzi zatrudnia i jakie płaci podatki".
Kolejny donos - tym razem od kogoś, kto nie tylko snuje hipotezy, ale ma najwyraźniej dostęp do firmowych dokumentów:
"W roku 2012 na rzecz firmy kupił: meble, telewizor, skórzaną kanapę i lampę wiszącą. Te rzeczy nie znajdują się jednak w biurze, tylko w domu. Należy to skontrolować. Ja sprawę traktuję jako obywatelski obowiązek, bo uszczuplone zostały należności budżetowe" - zauważa mieszkaniec.

W stercie tegorocznych listów jest więcej wiadomości od tych, którzy mają dość kombinatorstwa. "Kolega" zauważa, że: "Pan X prowadzi działalność w zakresie Y, ale ukrywa większość dochodów. Z ukrytego dochodu buduje dom, jeździ na zagraniczne wycieczki, kupuje samochody... Ja rozliczam się z każdej złotówki. Gdzie tu sprawiedliwość?".

Przeglądamy kolejne listy. Wśród nich pojawiają się sygnały o obwoźnym handlu, który być może jest nielegalny.
"Proszę o skontrolowanie samochodu nr rej. XYZ XXXX. Codziennie jeździ po wsiach X, Y, Z i sprzedaje różne towary".
- Bardzo często zawiadomienia dotyczą braku wystawianych faktur, co już jest poważną przesłanką do podjęcia określonych działań - mówi Grażyna Czado-Rąpała.
I jak na zawołanie - pojawia się konkretny przykład. Tym razem od mieszkanki, która jest niezadowolona z pracy budowlańców.

"Firma XYZ zrobiła mi remont domu. Stwierdziłam niedoróbki. Na dodatek nie mogę się doprosić się o fakturę. Fachowiec mnie wyśmiał! Proszę o kontrolę" - czytam.
Pod lupę urzędu skarbowego często trafiają też działania prowadzone w internecie:
"Pan Y prowadzi nierejestrowaną działalność. Sprzedaje na portalu z aukcjami internetowymi pod nickiem XYZ. W ogóle nie wystawia faktur! To znacznie uszczupla należności Skarbu Państwa" - informuje internauta.

Na koniec - kiełbasa, ale bynajmniej nie wyborcza . Donos z jednej z wsi powiatu bocheńskiego.
"W miejscowości działa nielegalna ubojnia. Robią potem kiełbasy, cały towar sprzedają na lewo. Ubojnia działa już długo. Ja całe życie pracuję legalnie - płacę ZUS, wszystkie podatki".

Jeśli ktoś myśli, że na drugi dzień po wpłynięciu do urzędu skarbowego zawiadomienia, do nieuczciwego sąsiada zapuka kontrola - to grubo się myli. I nie wynika to bynajmniej z opieszałości urzędników.
- Niektóre informacje są możliwe do sprawdzenia dopiero po zakończeniu danego roku podatkowego. Podmioty wskazane w doniesieniach są jednak przez nas już monitorowane, a podane w zawiadomieniu informacje weryfikujemy ze złożonym zeznaniem podatkowym. Jeśli coś sie nie zgadza, to wszczynamy odpowiednie procedury - wyjaśnia naczelnik urzędu skarbowego.

Nie wszystkie donosy są anonimowe. Jeśli dana osoba podała swój adres, urząd skarbowy informuje ją, że podjął odpowiednie czynności.
- Jednak ze względu na konieczność zachowania tajemnicy skarbowej oraz ochronę danych osobowych, zawiadamiający nie jest informowany o szczegółach postępowania. Nie podajemy mu więc jakie dokładnie kroki podjęliśmy, ani jaki jest wynik kontroli - dodaje Grażyna Czado-Rąpała.
Jak zapewnia naczelnik bocheńskiego urzędu skarbowego - każde zawiadomienie jest analizowane. W zależności od tego, co jest przedmiotem donosu, urzędnicy sprawdzają dane personalne, a także ostatnie transakcje, w tym przede wszystkim: zakupy na duże sumy (samochody, działki, domy czy mieszkania), otrzymane darowizny, spadki, a także kredyty.

- Przedmiotem zainteresowania urzędników może być również rzeczywista liczba zatrudnionych pracowników w danej firmie czy aktywność na internetowych portalach aukcyjnych - zauważa Grażyna Czado-Rąpała.
Choć sporo z donosów faktycznie przynosi efekty (patrzy - tabelka powyżej), "uprzejmie informujący" często się mylą.
- Zdarzają się sytuacje, kiedy zawiadomienie nie dotyczy osób, które ze względu na miejsce zamieszkania nie są podatnikami urzędu skarbowego w Bochni. Takie zawiadomienie absolutnie się jednak nie marnuje. Przekazujemy je bowiem dalej, do odpowiedniego urzędu - uzupełnia naczelnik.
Także zawiadomienia, które wykraczają poza dziedzinę podatkową, nie są ignorowane. Urzędy skarbowe przesyłają je dalej, do odpowiednich służb bądź instytucji.

Oczywiście część z donosów okazuje się kłamstwem.
- Mieliśmy już kilka sytuacji, kiedy podejrzenia o ukrywaniu dochodów lub oszustwach podatkowych były nieprawdziwe. Dane osoby faktycznie prowadziły wystawny tryb życia, ale absolutnie nie zaniżały swoich dochodów jak twierdził anonimowy sąsiad czy znajomy - kończy Grażyna Czado-Rąpała.