Mała chirurgia

Chirurgia kojarzy się zazwyczaj z dużymi operacjami, a co najmniej z operacją usunięcia wyrostka robaczkowego. Jednak wiele, jeśli nie większość, działań chirurga to zabiegi ambulatoryjne, czyli wykonywane poza sala operacyjną szpitali. W ostatnich latach zaznacza się tendencja do wykonywania nawet nieco większych zabiegów, na przykład przepuklin, w ramach tzw. chirurgii jednego dnia. Chodzi o ekonomię, gdyż zarówno łóżko szpitalne, jak i praca personelu mają swoją cenę.

O jakie zatem schorzenia chodzi? Można je z grubsza podzielić na następstwa urazów i choroby zapalne. Również wszelkiego rodzaju guzki i inne zmiany wyczuwalne przez pacjenta i lekarza musza zostać usunięte i co najważniejsze zbadane pod mikroskopem, czyli histopatologicznie.

Zacznijmy od urazów. Mówimy, rzecz jasna, o obrażeniach niezagrażających bezpośrednio życiu, choć przecięcie małej tętniczki może mieć poważne następstwa. Wspominałem już kiedyś, że nie wolno zakładać powyżej rany opasek uciskowych. Działają one jak staza stosowana przez pielęgniarkę do pobrania krwi i paradoksalnie nasilają krwawienie. Uciskamy jałowym opatrunkiem miejsce skaleczenia i szybko udajemy się do ambulatorium. Ranę powinien zobaczyć chirurg i zaopatrzyć ją. Należy ją oczyścić z zabrudzeń glebą, kawałkami szkła, lakieru samochodowego itp. Rana nieoczyszczona nie zagoi się i będzie ropiała tygodniami. Po oczyszczeniu chirurg zszywa ranę. Przyspiesza to znacznie gojenie i powoduje, ze blizna będzie prawie niewidoczna.

Czas, jaki mamy na zeszycie pierwotne rany, to około 6 godzin. Po tym okresie nie można już zszyć jej bezpośrednio, a trzeba wycinać brzegi lub wręcz pozostawić do gojenia bez szwów. Efekt kosmetyczny jest znacznie gorszy.

W przypadku rozleglejszych i głębszych ran zachodzi niekiedy potrzeba zszywania mięśni i powięzi oraz podwiązywania krwawiących naczyń. Uszkodzone tętnice muszą zostać zaszyte lub zrekonstruowane z użyciem wstawek z żył lub tworzyw sztucznych.

Uszkodzenia ścięgien to domena ortopedów. Bez ich rekonstrukcji nie ma powrotu do pełnej sprawności kończyny. Podobnie uszkodzenie nerwów wymaga zarówno ich rekonstrukcji, jak i długotrwałej rehabilitacji. Niestety, nie zawsze efektu są zadowalające. Najczęstszym narzędziem uszkodzeń jest szkło. Rozbite szyby, butelki po alkoholu to przyczyny tych codziennych tragedii. Coraz więcej jest również agresji międzyludzkiej i rany zadane nożem czy postrzałowe, jakie wcześniej widywaliśmy tylko na amerykańskich filmach, stają się codziennością naszych ambulatoriów.