Poezja z lądu i morza – dwoje młodych poetów gośćmi „Modraczka”

Serdecznie wszystkich przywitała, jak zawsze, Agnieszka Buzalska, dyrektor „Modraczka”, nieco tajemniczo zapowiadając ciekawy wieczór. Muzycznym tłem dla czytanych wierszy były kompozycje Sławomira Ciecierskiego.

Pierwsza wystąpiła Anna Mochalska, studentka filologii polskiej na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, absolwentka V LO w Bydgoszczy (klasy o profilu humanistycznym), mająca już na swoim koncie sukcesy, laureatka kilku ogólnopolskich konkursów poetyckich.

Jest związana z gdańską grupą poetycką Nowy Bruk i gdy tylko to możliwe, jeździ do Gdańska, aby uczestniczyć w warsztatach i spotkaniach. Mówi o sobie, że nie uważa się za poetkę w sensie stanu dokonanego, lecz w sensie rozwoju. Podczas spotkania zaprezentowała swoje wiersze, pochodzące w większości z arkusza poetyckiego „Okno na świat”, a także z tomiku „Kronika klęski” (w przygotowaniu).

Autorka czerpie tematy z własnych zainteresowań, z osobistego podejścia do poezji, która jest dla niej nośnikiem kultury. To są jej fascynacje – świat starożytny, sztuka, problemy egzystencjalne, stąd w jej poezji panuje pewien mrok, nawet elementy autodestrukcji. Nie jest to jednak jej ostatnie słowo, młodą poetkę cechuje spora doza poczucia humoru, przejawiająca się w wykorzystywaniu gry słów, ekwiwokacjach, wtrąceniach z języka potocznego. Jej ulubionym polskim poetą jest Edward Stachura, którego motto zostało umieszczone na początku tomiku „Okno na świat”.

Istotną kwestią, jaką Anna chętnie w swoich utworach podejmuje, jest relacja między ludzką naturą a tym, co przez wieki wytworzyła kultura. Poezja jest dla niej płaszczyzną spotkania się tych dwóch wartości – zarówno nośnikiem emocji, jak i treści intelektualnych, strumieniem świadomości, ekspresją twórczą, jak i wytrwałą pracą nad doskonaleniem formy.

Nawiązując do swoich początków w pisaniu, wspomniała, że dawniej próbowała sił w prozie, pisząc bajki, później zaczęła pisać poezje i tak pozostało do dziś. Kilka liryków autorstwa Anny Mochalskiej przeczytał Michał Zdeb, jej kolega ze studiów – trzeba przyznać, było to bardzo udane wystąpienie (podmiot liryczny tych utworów był rodzaju męskiego).

Kolejny gość Kawiarni – Radosław Nowak – prezentował wiersze z tomu „Wiersze donikąd”, wydanego w tym roku przez Wydawnictwo „Pejzaż” Ewy i Jacka Stadnickich. W powstanie książki była zaangażowana także sama Barbara Jendrzejewska, która dokonała jej redakcji i korekty, a także córka Barbary – Natalia Jendrzejewska, która w słowie wstępnym zawarła krótki opis utworów tu zamieszczonych, ich problematykę, emocjonalny klimat i źródła inspiracji. Ponieważ autor jest marynarzem, wiele jego utworów zostało zainspirowanych podróżami morskimi. Zapytany przez prowadzącą, mówił o niebezpieczeństwach na morzu, o współczesnych piratach oraz o sztormach. Wprowadził tym słuchaczy w pewną aurę niezwykłości i niecodziennych sytuacji, a jednocześnie był przy tym niezwykle skromny. O swoich morskich przygodach mówił z prostotą, zwyczajnie, bez poczucia wyższości. Tę jego skromność i „zwyczajność” najlepiej określają słowa na okładce książki poetyckiej „Wiersze donikąd”: „Lubi uśmiechać się do ludzi, wracać do ukochanej Bydgoszczy po długich podróżach oraz czereśnie”.

Przyznał, że dawniej – zanim podjął decyzję o takiej, nie innej drodze zawodowej, myślał o tym, aby studiować filozofię. Wybrał jednak pokonywanie mórz i oceanów, zmaganie się z morskim żywiołem, poznawanie obcych, egzotycznych kultur. Stwierdził, że teraz może filozofować pośrodku oceanu – niewątpliwie bezkres, doświadczenie kruchości człowieka wobec potęgi przyrody – może sprzyjać filozoficznym rozważaniom. Pewien namysł filozoficzny najwyraźniej jest istotną cechą poety-marynarza, bowiem, jak zauważyła autorka wstępu Natalia Jendrzejewska: „Radek swoje jestestwo opiera na szukaniu prawdy, chęci zrozumienia, ogarnięcia rzeczywistości bądź nie-rzeczywistości, w której przyszło mu istnieć”.

Utwory Radosława Nowaka cechuje lapidarność, oszczędność słów, często zagadkowe niedopowiedzenia. U niego, podobnie jak u Anny Mochalskiej, obecny jest humor i dystans do samego siebie i do świata, jednocześnie afirmacja życia, kontemplacja piękna i pozytywny, życzliwy stosunek do ludzi. Wszystkie te cechy nie przeszkadzają jednak podejmować tematów poważnych, z samej swojej natury filozoficznych – celu, sensu bycia i tajemnicy istnienia.

Po zakończeniu części „oficjalnej” dość obiecująco rozpoczęła się dyskusja, pojawiły się pytania ze strony słuchaczy. Czas jednak jest nieubłagany i trzeba było zakończyć spotkanie, choć jeszcze wielu jego uczestników miało ochotę się wypowiedzieć lub o coś zapytać. Ma to jednak swój sens i swój urok, bo ten niedosyt może być twórczy, może pełnić rolę poetyckiego niedopowiedzenia, retorycznego znaku zapytania. Może też stanowić motywację do dalszych przemyśleń i do jeszcze lepszego poznania twórczości tych dwojga młodych poetów. Ania i Radek pokazali, że mają już wiele do powiedzenia, że mogą obdarować i zainspirować słuchaczy swoimi niebanalnymi przemyśleniami, ujętymi w ciekawej formie poetyckiej. Dlatego tomiki: „Okno na świat” Anny Mochalskiej i „Wiersze donikąd” Radosława Nowaka, które można było nabyć po spotkaniu, cieszyły się dużym zainteresowaniem i szybko znalazły nabywców.

Elżbieta Rogucka