Przed nami sezon na kleszcze. Oto cenne wskazówki, jak się przed nimi chronić

Zobacz wideo: Pilotażowy punkt szczepień powszechnych na UTP w Bydgoszczy.

- Często chodzę na spacer do lasu, ale nie tylko tam można natknąć się na kleszcze. Kilka dni temu mój kot chodził sobie w naszym przydomowym ogródku i też wrócił do domu z kleszczem. Na szczęście szybko to zauważyliśmy i usunęliśmy pajęczaka. To pokazuje, że kleszcze już atakują - mówi pan Wojciech, mieszkaniec bydgoskich Bartodziejów.

Aktywność tych pajęczaków uzależniona jest od temperatury powietrza. Dają o sobie znać, gdy przekracza ona 4-8 stopni Celsjusza. A teraz na dworze coraz cieplej. Zwykle szczyt ich aktywności przypada na koniec kwietnia, maj i czerwiec, z kolei jesienią na wrzesień i październik.

Z kleszczami nie ma żartów, bo mogą przenosić groźne choroby, jak kleszczowe zapalenie mózgu i boreliozę.

Jeśli ukłuje nas kleszcz, to przede wszystkim jak najszybciej należy go usunąć, bo po trzech dniach jego bytowania w skórze ryzyko zakażenia boreliozą przy zakażonym kleszczu wynosi blisko 100 procent - mówi dr nauk med. Paweł Rajewski, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych.

- W tym roku na terenie naszego województwa odnotowaliśmy już 49 przypadków boreliozy. W całym 2020 r. było ich 471, a w 2019 r. aż 563 - mówi Łukasz Betański, rzecznik Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy. - W przypadku kleszczowego zapalenia mózgu były natomiast dwa przypadki, ale w 2019 roku.

Zdaniem lekarzy, statystyki mogą być niedoszacowane, bo wiele przypadków przebiega prawie bezobjawowo.

- Najbardziej charakterystyczny objaw boreliozy to rumień wędrujący, ale nie występuje u wszystkich chorych - średnio u 30-50 proc. - mówi dr nauk med. Paweł Rajewski, rektor Wyższej Szkoły Nauk o Zdrowiu i zarazem konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych. - Zwykle początkowo ma charakter plamki lub grudki, szybko się powiększającej, z centralnym przejaśnieniem, osiągającej zazwyczaj średnicę powyżej 5 cm (nawet do 30 cm!). Pojawia się zazwyczaj po tygodniu do 3 tygodni od ukąszenia. Jednak może też wystąpić nawet po 3 miesiącach od ukłucia kleszcza. Są też rumienie wędrujące mnogie, w różnych miejscach ciała, co świadczy zazwyczaj o rozsiewie zakażenia.

Co ważne, jeśli rumień pojawi się wcześniej po kilku lub kilkunastu godzinach (poniżej 7 dni), to zazwyczaj nie jest to rumień wędrujący, a zmiany odczynowe, alergiczne lub z podrażnienia po niewłaściwym - mechanicznym usunięciu, niezakażonego kleszcza lub innego owada. Rumień wędrujący nie boli, nie swędzi, nie towarzyszy mu obrzęk czy wzmożone ucieplenie. Zanika zwykle po kilku dniach od prawidłowego leczenia. Nieleczony może utrzymywać się nawet kilka miesięcy.

- Przede wszystkim jak najszybciej należy go usunąć, bo po trzech dniach bytowania kleszcza w skórze ryzyko zakażenia boreliozą przy zakażonym kleszczu wynosi blisko 100 proc. - zaznacza dr nauk med. Paweł Rajewski.

• Najlepiej zrobić to pęsetą lub gotowymi zestawami do usunięcia kleszcza, nie wykręcać, tylko wyciągnąć zdecydowanym ruchem do góry - prostopadle do skóry, chwytając kleszcza jak najbliżej skóry.
• Przed wyjęciem nie należy smarować go masłem czy spirytusem, bo drażni to kleszcza powodując wydzielanie śliny i wymioty, przez które człowiek się zaraża.
• Po wyjęciu kleszcza przemywamy skórę spirytusem lub octaniseptem i obserwujemy miejsce po usunięciu kleszcza przez 3- 4 tygodnie.
• Jeśli po tym czasie nie pojawił się na skórze typowy rumień charakterystyczny dla boreliozy, można rozważyć badanie na obecność przeciwciał antyBorrelia w klasie IgM, charakterystycznych dla wczesnego zakażenia krętkami Borrelia.

• Ryzyko kontaktu z kleszczem można ograniczyć poprzez noszenie długich spodni, nakrycia głowy, koszul z długim rękawem oraz stosowanie repelentów, czyli preparatów odstraszających zgodnie z zaleceniami producenta - mówi Łukasz Betański, rzecznik WSSE.
• Jeśli wybierajmy się na łąkę, do parku albo na spacer do lasu najlepiej postawić na jasne odcienie garderoby. To właśnie na jasnych ubraniach najłatwiej dostrzec tego pajęczaka, który znalazł się na naszym ciele.
• Warto też wiedzieć, że kleszcze przyciąga ciepło, ruch powietrza oraz woń ludzkiego potu.
• Po każdym spacerze zaleca się także kontrolę całego ciała, głowy też.

Przeciwko boreliozie nie ma szczepionki, ale w przypadku kleszczowego zapalenia mózgu jest.

- Aby skutecznie ochronić się przed zakażeniem, konieczne jest przyjęcie 3 dawek szczepienia pierwotnego oraz dawek przypominających co 3-5 lat - informuje Łukasz Betański, rzecznik WSSE. - Zaszczepienie zimą lub wczesną wiosną zapewnia ochronę już od początku aktywności kleszczy. Szczepionki cechuje wysoka skuteczność. Na 100 szczepionych powyżej 95 osób wytwarza przeciwciała ochronne zabezpieczające przed powikłaniami. Po przyjęciu cyklu szczepień warto sprawdzić odporność poszczepienną, czyli wykonać badanie przeciwciał w klasie IgG testem ilościowym, który pokaże czy oraz ile przeciwciał wytworzyliśmy.