Relaks na zmianę

Czynny wypoczynek po nauce i pracy poleca się zwykle, aby usunąć zmęczenie psychiczne i fizyczne. W ten sposób następuje odnowa zdolności do pracy, gdyż na centralny układ nerwowy oddziaływujemy bodźcami odmiennymi od tych, które wywołały zmęczenie. Bodźcem takim jest już często sama zmiana otoczenia - mówi magister wychowania fizycznego, MAGDALENA WOSZCZYNA.

Odpoczynek psychiczny, oderwanie się myślami od pracy wypierają jakby zmęczenie fizyczne. Dodatkową premią przy odpoczynku czynnym jest poprawa sprawności i wydolności fizycznej, która pozwala nam pracować wydajniej bez szybkiego wystąpienia objawów zmęczenia. Nie zawsze jednak stać nas na wypoczynek czynny. Wówczas pozostaje nam jedynie wypoczynek bierny, lecz nie chodzi wcale o zwykłe leżenie i bezwolne oczekiwanie na poprawę naszego samopoczucia, ale o tzw. wypoczynek sterowany zwany relaksem lub relaksacją.
W relaksie sterowanym staramy się odprężyć drogą rozluźnienia mięśni oraz ograniczenia do minimum aktywności myślowej.

Ten sposób wypoczynku zalecany jest przy zakłóceniach równowagi psychicznej, na którą człowiek narażony jest we współczesnym, stechnicyzowanym świecie i życiu codziennym. Na taki sposób wypoczynku należy też namawiać ludzi po przebytych stresach, o skłonnościach do reakcji nerwicowych i przy ogólnym zmęczeniu psychicznym.

Relaks z punktu widzenia fizjologii polega na zmniejszeniu dopływu impulsów do ośrodkowego układu nerwowego. Istnieje wówczas szansa na zmniejszenie stanu pobudzenia poszczególnych ośrodków nerwowych, co prowadzi do wygaszenia męczącego stanu napięcia i naprężenia

Dla osiągnięcia takiego stanu można usiąść lub położyć się wygodnie w ciepłym, dobrze przewietrzonym pokoju i rozluźnić mięśnie, aż do odczucia przyjemnej bezwładności i ciepła. Należy spokojnie i głęboko oddychać, a zarazem odwrócić uwagę od tego, co dzieje się zarówno wokół nas, jak i w nas samych. Trzeba po prostu wyłączyć wszelką działalność fizyczną i umysłową, odizolować się od hałasu.

Zastosowanie relaksu ułatwia powrót do stanu równowagi organizmu. Umiejętność takiego wypoczynku pomaga nie tylko wypocząć w okresie wzmożonego zmęczenia, lecz także szybko zasnąć wieczorem. Nie jest łatwo jednak osiągnąć stan całkowitego odcięcia od bodźców płynących z zewnątrz organizmu i z samego organizmu - od pobudzonych do aktywności narządów - do ośrodkowego układu nerwowego. Bywa, że im bardziej oczekujemy na efekt czynności relaksacyjnych, tym trudniej nam go osiągnąć. Najtrudniej jest jednak odizolować się od natrętnych myśli, wewnętrznych niepokojów, wzruszeń, emocji. Należy nakazać wówczas sobie taki stan izolacji, wierząc głęboko, że jest to dla nas ratunek i lekarstwo na przykrości.