Zobacz oryginalne plany śluzy Okole

- W naszym archiwum znajduje się kilkaset planów urządzeń hydrotechnicznych wybudowanych na Brdzie, Kanale Bydgoskim i Noteci. Wybraliśmy rysunki śluzy Okole, ponieważ na niej i na Czyżkówku zakończyły się ostatnio prace konserwacyjne związane z wymianą drewnianych belek uszczelniających dolne wrota wsporne obu śluz. - informuje dyrektor Regionalny Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu Zarząd Zlewni Noteci Bydgoszczy Ludgarda Iłowska-Smietana. - W niedalekiej przyszłości zamierzamy najciekawsze rysunki techniczne udostępnić w taki sposób, aby każdy zainteresowany mógł się z nimi zapoznać - dodaje.

Niemieccy architekci na odcinku dwukilometrowym zaprojektowali Nowy Kanał Bydgoski i wybudowali dwie "bliźniacze" śluzy nr 3 Okole i nr 4 Czyżkówko. Nowy odcinek miał usprawnić żeglugę i skrócić uciążliwy proces śluzowań. Śluzy umożliwiają podniesienie poziomu wody do wysokości 8,06 m na śluzie Okole i do wysokości 8,13 m na śluzie Czyżkówko do normalnego poziomu piętrzenia (NPP).

Obie zostały oddane do użytku jesienią 1915 r. Podstawowa równica między śluzami to miejsce umieszczenia zbiorników oszczędnościowych, które gromadzą część wody spuszczanej do rzeki. Na Okolu zbiorniki wybudowano po północnej stronie śluzy, na Czyżkówku po stronie południowej. Stary odcinek o długości 3,5 km (z pięcioma śluzami) wyłączono z użytku i pozostawiono jako rezerwową drogę wodną - teraz nieczynną.

Pierwszy z rysunków został wykonany przez Urząd ds. Budownictwa Wodnego w Bydgoszczy i przedstawia dwa rzuty Śluzy 3 Okole ( Schleusenau). Rysunek powyżej to tylny widok południowego muru śluzy. Rysunek dolny to przekrój przez zbiornik (oszczędnościowy). Rysunki zostały wykonane w skali 1:100. Na pierwszym rysunku kreślarz dokonał wpisu oznaczając grunt pod śluzą jako "twarda glinę o zabarwieniu niebieskim". Po prawej stronie u dołu forma akceptacji za pomocą odręcznego wpisu piórem : "Bydgoszcz, październik 1919 Zarząd Urzędu ds. Budownictwa Wodnego [podpis nieczytelny] Starosta".

Co można wyczytać z rzutu pionowego? 9. Kanał ulgi; 10. Kanał obiegowy; 11. Mechanizm napędowy zasuw; 12. Wylot kanału zbiorników oszczędnościowych; 13. Wlot kanału obiegowego; 14. Wylot kanału obiegowego

Drugi rysunek przedstawia plan sytuacyjny (Lageplan) Śluzy 3 Okole i dodatkowo przekrój a-b przez komorę śluzy i zbiorniki oszczędnościowe wypełnione wodą na dwóch poziomach. Został również wykonany przez Urząd ds. Budownictwa Wodnego w Bydgoszczy.

Po lewej stronie na górną głową śluzy przerzucony jest stalowy most na ziemnych nasypach. Betonowe przyczółki mostu zachowały się do dnia dzisiejszego. Niemieccy architekci zaplanowali również budowę dwóch domów mieszkalnych. Jeden znajduje się tuż przy komorze śluzy. Drugi dom mieszkalny razem z oborą został zaprojektowany dla kierownika śluzy. Jest widoczny po lewej stronie u dołu planu.

Po prawej u dołu planu ten sam wpis wykonany piórem : "Bydgoszcz, październik 1919 Zarząd Urzędu ds. Budownictwa Wodnego [podpis nieczytelny] Starosta". Oba rysunki zostały wykonane na kartonowych planszach.

Co znajdziemy na rzucie poziomym? 1. Awanport górny 2. Awanport dolny 3. Zbiorniki oszczędnościowe 4. Wylot zbiorników oszczędnościowych 5. Komora śluzy 6. Wrota górne 7. Wrota dolne 8. Budynek Kierownika Śluzy i obora

Ostatni plan. Jest to odrys z niemieckiego planu z 1919 roku. Rysunki przedstawiają sześć przekrojów śluzy ponumerowanych literowo. Na pierwszym przekroju a-b widać wspomniany powyżej stalowy most i górną głowę śluzy. Na przekroju e-f widać doskonale korytarze obiegowe śluzy z podziemnym przelewem wody w kierunku zbiorników oszczędnościowych.

Śluzy Okole i Czyżówko wykonane są z betonu i obłożone czerwoną licowaną cegłą oraz granitowymi blokami znajdującymi w głowach śluz. Nad komorą śluzy znajdowało się oświetlenie z dwiema elektrycznymi lampami zawieszonymi centralnie na czterech stalowych słupach. Śluza nr 3 Okole znajduje się przy ul. Młyńskiej na osiedlu Okole. Jest widoczna od strony ul. Ludwikowo.

Rysunki zostały udostępnione przez Regionalny Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu Zarząd Zlewni Noteci Bydgoszcz. Za udostępnienie planów do skanowania dziękuję.

Zobacz też:
Nowe Spojrzenie	Wodne potyczki	Ster na Bydgoszcz	Rusza Kino Perła