Bydgoszcz i Toruń: związek na całe życie?

1 kwietnia 1938 raz na zawsze odmienił relacje Bydgoszczy z Toruniem. Wcześniej obu miastom zdarzało się zawzięcie konkurować ze sobą, ale zazwyczaj była to rywalizacja przez jakąś granicę. Czasem kordon państwowy, czasem - granicę prowincji. W 1938 roku po raz pierwszy (jeśli nie liczyć chaotycznego epizodu Księstwa Warszawskiego) jedno miało zostać podporządkowane drugiemu. Niezależnie od tego, jak karta się później odwracała, ktoś zawsze miał już być skazany na pielęgnowanie rozgoryczenia i poczucia krzywdy.

O, nie!
Syntetyczny opis drogi, jaka doprowadziła nasze miasta do nowego, powojennego otwarcia, przedstawia Zbigniew Raszewski. Wielki polski teatrolog, urodzony w Poznaniu, miłośnik Bydgoszczy, w której spędził dzieciństwo, pisał: "W 1920 nastąpiła degradacja (Bydgoszczy - przyp. red.): miasto powiatowe w Województwie Poznańskim. Odtąd z zawiścią patrzono na Toruń, odwiecznego rywala, który w 1920 został stolicą Województwa Pomorskiego, sięgającego po czubek Helu. W 1938 kolejna zmiana: miasto powiatowe w Województwie Pomorskim (…). Gazety powitały to jako historyczne wydarzenie. Na mieszkańcach utworzenie "Wielkiego Pomorza" nie sprawiło większego wrażenia. Raczej pogłębiła się wówczas ich zawiść; byli odtąd nie tylko gorsi od torunian, ale w dodatku tamtym podlegli."

W 1939 roku, parę tygodni po pokonaniu Polski, Niemcy wcielili Województwo Pomorskie do Rzeszy. Bydgoszcz nagle awansowała. Do podobnej pozycji, którą miała za zaborów: stolicy okręgu rejencyjnego, nadzorującego kilka powiatów. W tym także toruński, bo - inaczej niż przed 1920 rokiem - hitlerowcy po raz pierwszy w dziejach podporządkowali Bydgoszcz nie Poznaniowi, a Gdańskowi.
"W pewnej mierze Niemcy podtrzymali polską inicjatywę i potraktowali Bydgoszcz jako miasto raczej pomorskie" - pisze Raszewski. "Na nasze losy, jak się wkrótce okazało, miało to wywrzeć wielki wpływ" - dodaje.

Nie damy się
"Wraz z przeniesieniem siedziby województwa do Bydgoszczy (…) rozpoczął się dla Torunia jeden z najgorszych okresów w jego siedmiowiekowej, propolskiej historii".

Gdy w styczniu 1945 Armia Czerwona zaczęła wielkie natarcie Wisła-Odra, jasne było, że we wpadających w jej ręce miastach szybko instalować będą się komórki nowej polskiej władzy państwowej. Mniej oczywiste było dla czekających na wyzwolenie Polaków to, że od organów administracji więcej znaczyć będą struktury partii.

Przeczytaj całość na www.pomorska.pl - Między Łuczniczką a Kopernikiem - małżeństwo z rozsądku

Od redakcji: Przypominamy, że każdy z Was może zostać dziennikarzem obywatelskim serwisu MM Moje Miasto! Zachęcamy Was do zamieszczania artykułów oraz zdjęć z ciekawych wydarzeń i imprez. Piszcie też o tym, co Wam się podoba, a co Wam przeszkadza w naszym mieście. Spróbujcie swych sił w roli reporterów obywatelskich MM-ki! Pokażcie innym to, co dzieje się wokół Was. Pokażcie, czym żyje miasto.