Na początek przyjrzymy się fabryce zbrojeniowej Dynamit Aktien Gesellschaft Vormals Alfred Nobel & Co., a dokładnie korytarzom technologicznym i komunikacyjnym, które będę nazywał tunelami.
W kolejnych cyklach reportaży pokażę zdjęcia z terenu Zachemu i Nitro-Chemu, wcześniej nigdzie nie publikowane. Zobaczycie budynki, magazyny, kryte rampy kolejowe maskowane sztucznymi nasadzeniami widocznymi do dziś (!). Zobaczymy miejsca, na obejrzenie których trzeba otrzymać specjalną zgodę i których zdjęcia musiały zostać zaakceptowane. To na przyszłość.
Powróćmy do fabryki zbrojeniowej, której budowę w lasach pod Bydgoszczą, na terenie obecnego „Zachemu”, rozpoczęto jesienią 1939 roku.
Mimo upływu blisko 65 lat od zakończenia II Wojny Światowej w Zakładach Chemicznych nadal produkuje się materiały wybuchowe i produkty chemiczne, pociski artyleryjskie, broń i amunicję np. bomby lotnicze, miny lądowe, morskie, przeciwpancerne oraz cywilne środki strzałowe. W uproszczeniu, nie wdając się w szczegóły, Zakłady Chemiczne "Zachem" podzielono na dwa zakłady. Zakłady Chemiczne ZACHEM Spółka Akcyjna produkująca na potrzeby cywilne i Nitro-Chem SA produkująca na potrzeby zbrojeniowe. Najpierw niemiecka fabryka produkowała broń i materiały wybuchowe na potrzeby wojsk hitlerowskich, a dokładnie na potrzeby kampanii wschodniej, następnie zakład produkował na potrzeby Układu Warszawskiego i obecnie z różnymi sukcesami na potrzeby NATO.
Tak więc koło historii zatoczyło krąg.
Koncern D.A.G. posiadał w czasie ostatniej wojny siedem fabryk zbrojeniowych, z których dwie wybudował w Polsce.
Fabryka w Bydgoszczy na terenie obecnego „Zachemu” jest jednym z dwóch w kraju zabytków niemieckiej architektury przemysłowo-zbrojeniowej. To unikatowa perełka na skalę Europejską. Jest jedyną tak ogromną, zachowaną w idealnym stanie niemiecką fabryka zbrojeniową.
Jej mniejsza „siostra” w Krzystkowicach (Fabrik Christianstadt) w woj. lubuskim zachowała się w nieporównywalnie gorszym stanie.
W jej południowo - zachodniej części wkrótce powstanie skansen militarnej architektury przemysłowej. Będzie atrakcją turystyczną, która w przyszłości stanie się rozpoznawalną wizytówką miasta, „militarnym” miejscem na turystycznej mapie Polski, podobnie jak Międzyrzecki Rejon Umocniony, podziemny kompleks w Górach Sowich, podziemny Książ, Wał Pomorski, Wojenna Kwatera Hitlera pod Kętrzynem czy wiele innych podobnych miejsc w Polsce.
Zdjęcia prezentują ciągi komunikacyjne i technologiczne na terenie jednej z stref - wytwórni nitrogliceryny NGL-Betrieb. Właśnie w tym miejscu powstanie w 2010 roku muzeum.
Aby zobrazować wielkość fabryki zbrojeniowej, należy zaznaczyć, że teren przyszłego muzeum, stanowi zaledwie 10% fabryki zbrojeniowej. Łącznie na terenie D.A.G. wybudowano około 1800 wszelkiego rodzaju budynków przemysłowych, z tego na terenie NGL znajduje się 25 budynków.
Właśnie część z tych budynków została połączona systemem naziemnych i podziemnych tuneli, które biegną na 4 poziomach. Łączna długość tuneli wynosi niecałe 2 km. Tunele są wykonane z zbrojonego betonu o przekroju prostokąta. Na ścianach tuneli zachowały się stalowe elementy służące do mocowania ciągów technologicznych oraz namalowane oznaczenia poszczególnych tuneli. Pełniły one również funkcję ewakuacyjną, na wypadek wybuchu. Są bardzo ciekawym elementem architektury, często zawieszonym na słupach betonowych na wysokości kilku metrów nad ziemią. Wchodząc do takiego tunelu na poziomie ziemi, przy jego wyjściu znajdujemy się na 4 piętrze budynku.
Muzeum Leona Wyczółkowskiego, który jest użytkownikiem terenu, organizuje wycieczki na teren NGL. Na taką wycieczkę zabieramy ze sobą latarkę.
Dla porządku dodam, że prezentowane dwa pierwsze zdjęcia nie pochodzą z strefy produkcji nitrogliceryny NGL-Betrieb. Jest to kanał w Łęgnowie odprowadzający ścieki do oczyszczalni. Obecnie płynie nim tylko woda deszczowa.
Zapraszam do obejrzenia zdjęć tuneli.
Zobacz też:
Od redakcji: Przypominamy, że każdy z Was może zostać dziennikarzem obywatelskim serwisu MM Moje Miasto! Zachęcamy Was do zamieszczania artykułów oraz nadsyłania zdjęć z ciekawych wydarzeń i imprez. Piszcie też o tym, co Wam się podoba, a co Wam przeszkadza w naszym mieście. Spróbujcie swych sił w roli reporterów obywatelskich MM-ki! Pokażcie innym to, co dzieje się wokół Was. Pokażcie, czym żyje miasto.
Zastrzeż PESEL - Pismak przeciwko oszustom
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
