Zobaczymy dzwonnicę z bliska, popatrzymy na miasto z wysokości oraz przyjrzymy się największemu zabytkowi w kościele - 48-głosowym organom.
O pasji do instrumentu, o jego wyjątkowości i genezie powstania porozmawiam z Ewą Polską, organistką, kierownikiem artystycznym Bydgoskich Wieczorów Organowych i Letnich Koncertów Muzyki Organowej i Kameralnej.
Kościół przy Placu Kościeleckich został zbudowany na przełomie XIX i XX w. W 1903 roku został wyposażony w jedne z największych na Pomorzu, 48-głosowe organy Sauera - znanej i cenionej firmy z Frankfurtu nad Odrą. W 1940 roku zostały one poddane remontowi i przebudowane przez Josefa Goebel, który m.in. rozbudował organy z 43 do 48 głosów. Po wojnie organy były zdewastowane, a 6 głosów zostało fachowo wymontowanych.
W roku 1947 organy (42 głosy) zostały wyremontowane przez bydgoską firmę P. Sobiechowskiego. Z końcem sierpnia 1998 z pomocą finansową Urzędu Miejskiego rozpoczął się remont organów prowadzony przez Stanisława Broszko, organmistrza z Częstochowy. Ze względu na koszty remont jest przeprowadzany sukcesywnie w miarę dopływu środków. W roku 1999 zakończono remont organów z istniejącymi 42 głosami.
Obecnie są to jedne z największych organów w Bydgoszczy. Jednak o ich wartości nie świadczy wielkość, lecz wszechstronność palety brzmieniowej, pozwalającej na odtwarzanie muzyki organowej różnych epok i kręgów kulturowych.
Cyklicznie od 2001 roku odbywają się Bydgoskie Wieczory Organowe, oraz od sierpnia 2004 roku Letnie Koncerty Muzyki Organowej i Kameralnej. Więcej na www.jezuici.bydgoszcz.pl.
Rozmawiam z Ewą Polską, mgr sztuki (kl. organów AM).
Na czym polega wyjątkowość instrumentu?
- Kościół pw. Św. Andrzeja Boboli stanowi dominujący akcent architektoniczny Placu Kościeleckich. Wewnątrz, na zachodniej ścianie, z bielą tynkowanych ścian wspaniale kontrastują potężne organy, rzucające – nawet w blasku skąpych promieni słonecznych – srebrne refleksy… W pustym kościele drzemią – uśpione bezczynnością. Ale wystarczą rozumne dłonie artysty , by tchnąć w nie życie – kaskada dźwięków spływa wówczas z empor na zimną posadzkę. Manuały, włączniki registrowe, traktura…
Już słyszę muzykę...
- Ja ją słyszę cały czas, gdy stoję w ciszy i na nie patrzę. Organy w kościele Ojców Jezuitów dysponują szerokim bogactwem rejestrów, umożliwiającym realizację bardzo zróżnicowanego i wszechstronnego repertuaru. Dodatkowym atutem jest akustyka kościelnego wnętrza („kryształowe” sklepienie) i sakralny nastrój, niemożliwy do odtworzenia w sali koncertowej. Istnieje możliwość wykonywania na tym instrumencie wszystkich rodzajów i stylów istniejących w muzyce organowej – od muzyki dawnej, poprzez wczesny barok, do muzyki współczesnej.
Z ilu piszczałek składa się instrument?
- Organy są najbardziej skomplikowanym i najbardziej rozbudowanym instrumentem.
Geneza organów sięga pięć tysięcy lat wstecz. Wtedy to powstał chiński instrument zwany czeng, złożony z bambusowych piszczałek ustawionych na wiatrowni. Instrument ten nie posiadał klawiatury, a grający regulował dopływ powietrza do piszczałek, zatykając odpowiednie otwory w wiatrowni palcami. W III wieku p.n.e. w Grecji powstały organy wodne - posiadające wszystkie części właściwe współczesnym instrumentom. Cechą charakterystyczną organów wodnych było umieszczenie zbiornika wodnego z zanurzonym dzwonem - jego celem było magazynowanie sprężonego powietrza.
Organy składają się z pięciu zasadniczych części: szafy organowej, umieszczonych w niej elementów grających (piszczałek), traktury, stołu gry i systemu doprowadzającego powietrze.
Jeśli traktujemy każdą grającą piszczałkę jako instrument muzyczny, organy to nic innego jak - w zależności od wielkości - kilkaset, a nawet kilkanaście tysięcy instrumentów dętych uruchamianych trakturą.
Kiedy miłośnicy muzyki organowej będą mogli wysłuchać koncertów w ramach Bydgoskich Wieczorów Organowych?
- W ramach BWO przewiduje koncert na kwiecień, ale dopiero dostałam informację z Urzędu Miasta o przyznanych środkach, także nic do końca jeszcze nie wiadomo o terminie, ani o wykonawcy bądź wykonawcach…
Dziekuję za rozmowę.
Zobacz też:
Jak czytać kolory szlaków turystycznych?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
