Neony przykuły moją uwagę, gdy przeglądając stare pocztówki z lat 60. i 70. zobaczyłem miasto oświetlone dziesiątkami neonów. Mimo szarości minionej epoki, miasto było rozświetlone estetycznymi, przyjaznymi i zaskakującymi kształtami. Każdy neon miał swój niepowtarzalny kształt, nadawany ręcznie przez szklarza. Więcej na ten temat w części 1.
Drogeria była pierwsza
W Kalendarzu Bydgoskim z 1968 roku U. Jahr informuje, że pierwszy neon w Bydgoszczy powstał w 1937 roku. Był to neon „DROGERIA” przy ul. Śniadeckich, który nadal świecił w 1968 roku. Po II wojnie światowej reklamy neonowe zainstalowano w 1952 roku nad sklepami GALLUX przy Al. 1 Maja. Następnie były „MEBLE” przy ul. Dworcowej i Wełnianym Rynku. W latach 1951-57 zamontowano reklamy sklepów „ZURT” przy Starym Rynku. Kolejnymi neonami zamontowanymi na Al. 1 Maja były neony „PZU”, „OSZCZĘDZAJ W PKO” oraz „ORBIS” przy Al. 1 Maja 17. Kolej przyszła również na lokale gastronomiczne „ZODIAK” przy ul. Marcinkowskiego, hotel i restaurację „ORBIS”, „SŁOWIANKA” i ,,TEATRALNA”.
Rysunek techniczny neonu SPOŁEM I SAM.
Piłkarz nie kopie piłki
Po 1958 roku powstały neony „RUCH” na biurowcu przy ul. Dworcowej, „CHEMIA”, kino „ADRIA” i „TO-TO-MILION” z piłkarzem. Ten ostatni na Al. 1 Maja miał pewne wady techniczne. Mianowicie piłkarz w żaden sposób nie chciał prawidłowo kopać piłki. Problemu nie rozwiązał specjalny przekaźnik tranzystorowy. Piłkarz prawidłowo zaczął kopać piłkę dopiero w 1965 roku. Kolejne neony „KSIĘGARNIA WSPÓŁCZESNA” oraz „FOTON” powstały po 1961 roku. Żaden z nich się nie zachował.
Charakterystyczna "neonowa" czcionka. Takie napisy świeciły w Polsce na osiedlowych sklepach spożywczych
Co pozostało z neonów?
Trudno w dniu dzisiejszym szukać śladów ich świetności. Cześć z nich nadal wisi do czasu remontu elewacji lub zostanie usunięta, gdy stworzy zagrożenie dla przechodniów. Tak stało się kilka lat temu z neonem "Pollena Uroda" umieszczonym na dachu u zbiegu ul. Gdańskiej i ul. Pomorskiej. Jednego z nich upodobały sobie wyjątkowo gołębie... Aż dziw, że obecny użytkownik budynku nic sobie z tego nie robi. Neony nadal można znaleźć wzdłuż ul. Gdańskiej i Dworcowej. Na innych ulicach również.
ul. Gdańska. Ten neon czasy świetności ma już za sobą...
Rumcajs bez butów
Neon "Bank Polski SA" przy Placu Teatralnym umieszczony na dachu, mimo kilku braków, nadal świeci. Trafił na miejsce poprzedniego neonu "Chemikalia - Filmy - Błony" który reklamował FOTON. Tuż obok pozostałość po neonie "SAVOY". To był jeden z większych neonów w naszym mieście. Idąc ul. Gdańską w kierunku północnym, po lewej stronie przechodzimy obok resztek neonu "ZEGARMISTRZ". Na ul. Gdańskiej 13 po lewej stronie od "Jedynaka" jest nadal sklep z obuwiem. Tam wisi neon w kształcie Rumcajsa (sklep miał taką nazwę), który machał butami. Po latach owe buty odpadły. Neon przedstawia brodę i charakterystyczny kapelusz. Aby rozpoznać sympatyczną postać, trzeba mocno wytężyć wyobraźnie. Na wspomnianym "Jedynaku" próżno szukać śladu po neonach.
ul. Gdańska 13. Pozostałość po neonie Rumcajs. Widać brodę i kapelusz. Buty, którymi machał odpadły.
Bank Polski S.A. Plac Teatralny, na dachu kamienicy.
SAVOY - lata świetności dawno minęły. Świecącej filiżanki kawy z charakterystycznym dymkiem nikt już nie pamięta.
Od strony ul. Dworcowej zostały tylko przewody elektryczne i skrzynka po transformatorze ukryta za planszą reklamową.
Idąc dalej ul. Gdańską, natkniemy się po lewej stronie na pozostałości neonu "Księgarnia" i neonu w kształcie zbliżonym do koła, który wisi przy Cepelii. Po drugiej stronie wspomniany napis "OPERA SCENA KAMERALNA", z którego korzystają już tylko gołębie... Ten neon zapewne zniknie, ponieważ trwa modernizacja budynku. Budynek należy do Akademii Muzycznej.
Pozostałość po neonie na ul. Gdańskiej przy Cepelii.
Klucz wiolinowy i płatek śniegu
Taki kształt neonu znajdziemy na rogu ul. Gdańskiej i ul. Pomorskiej. Klucz wiolinowy tworzy całość kompozycji z napisem "INSTRUMENTY MUZYCZNE". Ten neon jest wyjątkowy. Stworzył on w czasach świetności markę sklepu rozpoznawalną nie tylko w Bydgoszczy. Na tej samej ul. Gdańskiej, pod nr 31 - niewielki neon "ŚNIEŻKA" z charakterystycznym płatkiem śniegu.
Instrumenty Muzyczne. Klasyka neonu. Sklep na rogu ul. Śniadeckich i ul. Gdańskiej.
Sklep Śnieżka, ul. Gdańska 31
"W" jak WITAMY W BYDGOSZCZY
Sam neon stał się symbolem miasta. Przed Dworcem Głównym PKP ocalał tylko podkład w kształcie liter. Napis zapewne również zostanie usunięty ze względu na bezpieczeństwo. Litera "W" jest na tyle uszkodzona, że zdaje się, że wkrótce odpadnie...
Na ul. Dworcowej można trafić nadal na neon w kształcie kwiatu i na logo sklepu oświetleniowego Polam. Na hotelu Brda zostały dwa podkłady pod neony "HOTEL".
Na ul. Jagiellońskiej 12 należy wymienić neon "JUVENTUR". Świecił, jak dobrze pamiętam, na czerwono.
Litera "W" z napisu Witamy w Bydgoszczy na dachu budynku przed Dworcem Głównym PKP .
37 lat świetlnej historii
Prawdziwą perełką w naszym mieście jest neon "PASAMON". Został zamontowany w 1973 roku przy ul. Jagiellońskiej 117, tuż obok ronda Fordońskiego. Jest znakiem rozpoznawczym firmy Pasamon Sp. z o.o., producenta specjalistycznych tkanych taśm i pasmanterii technicznej. Przetrwał zmiany ustrojowe i gospodarcze. Z powodzeniem świeci od 37 lat zmieniającymi się dwoma kolorami - zielonym i czerwonym. I niech świeci dalej.
Mimo upływu blisko czterech dekad, neon ma się doskonale.
Co dalej?
Współczesne neony można znaleźć na dachach i elewacjach galerii i centrów handlowych. CINEMA CITY, GALERIA POMORSKA, GALERIA GLINKI, AUCHAN. To współczesne duże i nowoczesne projekty. Może władze miasta zdecydują się na umieszczenie na stadionie neonu z napisem "KOMPLEKS SPORTOWY ZAWISZA", na miejscu zdemontowanego 18 grudnia 2010 roku napisu "Stadion Miejski"?
Zachęcam w czasie spaceru do spoglądania na elewacje. Nie wszystkie neony znalazłem...
Dziękuję pani Ilonie Karwińskiej z Muzeum Neonu w Warszawie za pomoc przy zbieraniu materiałów. Dziękuję również Davidowi ze Strorm Desing z Londynu za nadesłane rysunki.
Szczególnie dziękuję firmie Pasamon Sp. z o.o. za cenne informacje i zgodę na wykonanie zdjęć na terenie zakładu.
Zobacz też:
Strefa Biznesu: Uwaga na chińskie platformy zakupowe
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
