Czy przekonania są prawdziwe?

Wykład rozpoczął się o godzinie 9.30, ale mimo wczesnej pory chętnych nie zabrakło. Pojawili się na nim studenci i wykładowcy, a także niezwiązani z uczelnią mieszkańcy Bydgoszczy.

- Jest to temat samobójczy i bardzo trudny w swej istocie – rozpoczął prof. Awdiejew. - Jaka jest różnica między prawdą a przekonaniami? Nie jestem filozofem. Ja zajmuję się komunikacją społeczną i z tego punktu widzenia będą prowadzić moje rozważania o prawdzie i przekonaniach.

Czy istnieją przekonania uniwersalne?
- Prawdą jest to, co bezpośrednio odbieramy - mówił prof. Awdiejew - Jeśli chodzi o przekonania, to jesteśmy w trudnej sytuacji. Człowiek uczy się oceniać fakty. Tu następuje podstawowa trudność – czy to można nazwać prawdą? Przekonanie o tym, co jest słuszne a co nie, ma charakter subiektywny. Słuszność jest więc subiektywna. Czy więc istnieją jakieś przekonania uniwersalne? Deklarujemy "nie zabijaj", a okazuje się, że w niektórych okolicznościach zabijanie nie jest czymś złym.

Ilustracją stali się tu żołnierze, dla których podczas wojny ważne jest, by zabić wroga. Skoro ten przykład okazał się nietrafiony, profesor przytoczył jeszcze jeden.
- Moi studenci mówią, że uniwersalne jest przekonanie "nie kradnij". A jednak kopiują pirackie programy i nic sobie z tego nie robią.

Przekonania a szczęście i polityka
Jednym z tematów poruszanych przez prof. Awdiejewa był problem wybiórczości informacji, które odbieramy. Przykładem stał się tu wybór samochodu. Według profesora, jeśli człowiek zdecyduje się na jakiś samochód, to będzie szukał tylko informacji, które potwierdzą, że jego wybór był słuszny.

- Człowiek chce być szczęśliwy i uważa, że będzie, jeśli przekona siebie, że wybór, którego dokonał jest dobry. Zamyka oczy na złe informacje dotyczące jego wyboru.

Wybiórczość odbieranych informacji stała się także pratekstem do udowodnienia, że w codziennym życiu mechanizmy te najczęściej wykorzystują politycy.
- Człowiek unika słuchania tego, czego nie uważa za słuszne. Populiści to wykorzystują. Mówią to, co chcemy usłyszeć. W ten sposób kupują nasze zaufanie. Czy polityk może być szczery? Niestety, mądrość polityka polega na tym, by być tak nieszczerym, by nikt tego nie zauważył.

A co z dziennikarzami?
Również dziennikarze stali się przedmiotem rozważań prof. Awdiejewa. Wszystkie dziennikarskie kodeksy etyczne, mówią, że szacunek dla prawdy i prawa obywateli do poznania prawdy jest podstawowym obowiązkiem dziennikarza. Ale czy z punktu widzenia rozważań o prawdzie i przekonaniach jest to możliwe?

- Na jakiejś konferencji prasowej, jeden dziennikarz powiedział kiedyś, że "dziennikarze muszą walczyć o prawdę". Tak, o prawdę przez duże P. Ale to nie jest prawda, tylko przekonania. Uważam, że nie ma prasy niezależnej, nie ma mediów niezależnych. Ale media powinny być przejrzyste, aby dziennikarze mieli niezależność i byli szczerzy, by mieli przekonanie, że to, co mówią, jest prawdą lub nikomu nie szkodzi.

Zróbmy tak, by umieć się ze sobą dogadywać
Według prof. Awdiejewa celem komunikacji jest zmiana postawy, a sukcesem rozmów jest osiągnięcie wspólnego porozumienia. Z drugiej jednak strony, przekonania są bardzo konserwatywne i nie lubimy ich zmieniać, dlatego podsumowaniem spotkania stało się tylko jedno zdanie:

- Zróbmy tak, by umieć się ze sobą dogadywać.

-------------------------------------------------------------------

Aleksy Awdiejew (częściej znany jako Alosza Awdiejew) jest aktorem filmowym, piosenkarzem, językoznawcą i rosjoznawcą.

Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego i twórcą koncepcji gramatyki komunikacyjnej. Obecnie jest profesorem Instytutu Rosji i Europy Wschodniej UJ, gdzie zajmuje się głównie pragmalingwistyką i gramatyką komunikacyjną.

Szerszej publiczności Alosza Awdiejew znany jest bardziej ze współpracy z kabaretem Piwnica pod Baranami oraz z ról w takich filmach jak: "Gorączka" (1980), "Europa, Europa" (1990), "Ekstradycja" (1995), a ostatnio także "Tajemnica twierdzy szyfrów" (2007).

(Źródło informacji o prof. Awdiejewie: http://pl.wikipedia.org)

Czytaj też:

• Studenci pierwszego roku opanują Łuczniczkę!
• Piłkarze ręczni też kwestowali
• O dyplomacji bez krawatów