Dynamit Aktien Gesellschaft Vormals Alfred Nobel & Co. Bromberg (D.A.G.)

Zapraszam na teren Nitro-Chemu śladem pozostałości po D.A.G.

W kilku zdaniach trochę podstawowych informacji ta temat D.A.G Fabrik.

Fabryka była jedną z 32 fabryk zbrojeniowych wybudowanych na terenie III Rzeszy w czasie lat 1939-1945. Lokalizacja fabryki zbrojeniowej w Bydgoszczy zapadła przed 1939 rokiem. Niemcom niezbędna była fabryka położona blisko przyszłego frontu. Na tyle blisko, aby z powodzeniem prowadzić wojnę z Rosją na wschodzie i skrócić łańcuch dostaw, na przyszły wschodni front. Lokalizacja w Bydgoszczy była idealna z kilku innych powodów.

Rozbudowany węzeł kolejowy, dostęp do ogromnych ilości wody czerpanej z Wisły rurami o średnicy 800 mm (czynnych do dziś) niezbędnej przy produkcji. Ważne również było naturalne ukształtowanie terenu w Puszczy Bydgoskiej, pośród gęstego lasu i wydm piaskowych, w których łatwo można było ukryć budowle podziemne, przy stosunkowo niskich kosztach.

Liczba budynków na terenie fabryki wynosiła ponad 800 szt., a ostatnio pojawiają się nowe dane:  ponad 1000 szt. Liczba pracujących jeńców dochodziła nawet do 40 tysięcy.

Prezentowane zdjęcia pochodzą z terenu obecnego Nitro-Chemu, po wschodniej stronie od szlaku kolejowego, w jego południowo-wschodniej części. Teren ten jest całkowicie zamknięty, a otrzymanie zgody na zdjęcia wiązało się z sporym wyzwaniem. Część zdjęć nie otrzymała akceptacji na publikację, ponieważ na terenie Nitro-Chemu, wchodzącego w skład grupy Bumar, nadal odbywa się produkcja materiałów wybuchowych, bomb lotniczych, min głębinowych, min przeciwpancernych i innych materiałów wybuchowych. Więcej na temat współczesnej produkcji przeczytać można tutaj: www.nitrochem.com.pl. Zrozumiałe są więc ograniczenia, do których się dostosowałem.

Nie znaczy to, że prezentowane zdjęcia mają niską wartość poznawczą. Przeciwnie. Jest kilka "perełek", takich jak rampa kolejowa w formie schronu, czy otwarte magazyny na materiały wybuchowe. Zdjęcia przedstawiają budynki zachowane w idealnym stanie, często posiadające oryginalne maskowanie. Na części zdjęć budynki znajdują się otwartym terenie. Wynika to z wykarczowania lasu przez Lasy Państwowe. Niestety w większości są to budynki nieznanego przeznaczenia, tylko dla części z nich udało się określić funkcję, a stosowne opisy znajdują się pod zdjęciami.

Pasjonatów historii D.A.G. na pewno zaciekawi kilkanaście magazynów widocznych na mapach satelitarnych. Doprowadzono do tych magazynów tory kolejowe w formie charakterystycznych bocznic. Widoczne są na mapach satelitarnych w południowo-wschodniej części obiektu, tuż przy granicy płotu. Są to magazyny wybudowane na początku lat 50. ubiegłego wieku przez Zachem, w miarę jak zakład się rozrastał. Często są mylnie rozpoznawane jako dawne budynki D.A.G.

Jeśli ktoś z Was posiada wiedzę na ten temat funkcji poszczególnych budynków, proszę się nią podzielić.

Zobacz też:

• Militarna Bydgoszcz: część 2: Cmentarzysko schronów
• Schron w ogródku
• Podziemne tunele. Militarna Bydgoszcz cz. 1: Dynamit Aktien Gesellschaft Vormals Alfred Nobel & Co. Bromberg (D.A.G.).

Od redakcji: Przypominamy, że każdy z Was może zostać dziennikarzem obywatelskim serwisu MM Moje Miasto! Zachęcamy Was do zamieszczania artykułów oraz zdjęć z ciekawych wydarzeń i imprez. Piszcie też o tym, co Wam się podoba, a co Wam przeszkadza w naszym mieście. Spróbujcie swych sił w roli reporterów obywatelskich MM-ki! Pokażcie innym to, co dzieje się wokół Was. Pokażcie, czym żyje miasto.