Pożyczamy coraz więcej. Tak firmy sprawdzają czy stać nas na płacenie rat!

Jak wynika z danych udostępnionych przez Biuro Informacji Kredytowej, w lipcu tego roku, w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku, najwyższe dynamiki odnotowały pożyczki niskokwotowe z przedziału do 500 zł, gdzie wzrost w ujęciu liczbowym wyniósł 733,7 proc., natomiast w ujęciu wartościowym o 498,3 proc.

Pożyczki niskokwotowe do 1000 zł stanowiły 66,8 proc. łącznej liczby udzielonych pożyczek w lipcu 2023 r. Udział wartościowy wynosił 20,4 proc. Najsłabiej wypadają pożyczki w kwotach 3000-5000 zł. W ujęciu liczbowym firmy udzieliły ich więcej o 91,6 proc. w porównaniu do lipca 2022 r. a w wartościowym więcej o 31,3 proc. Te pożyczki stanowiły 6,2 proc. liczby oraz 17,2 proc. wartości pożyczek udzielonych w lipcu 2023 r.

Zdaniem BIK, lipcowe, wysokie wzrosty, są w dużej części następstwem wejścia w życie nowelizacji ustawy mającej na celu przeciwdziałanie lichwie, w wyniku której od 18 maja tego roku zaraportowały transakcje firm, które rozpoczęły współpracę z BIK. Równocześnie te dotychczas współpracujące z BIK przekazały transakcje wcześniej nieraportowane.

• W szczególności wzrost liczby udzielonych pożyczek wynika z pożyczek udzielonych na zakupy w internecie, których spłata jest rozkładana na kilka miesięcznych rat.

W okresie styczeń-lipiec 2023 r. firmy pożyczkowe udzieliły 4 mln 136 tys. pożyczek, co oznacza wzrost o 100 proc. w porównaniu do analogicznego okresu 2022 r., na łączną kwotę 6,686 mld zł (+29,5 proc.).

Z kolei średnia wartość nowo udzielonej w lipcu 2023 r. pożyczki pozabankowej wyniosła 1417 zł i była o 39,4 proc. niższa od średniej wartości pożyczki udzielonej w lipcu 2022.

Przypomnijmy przy okazji, że ponadto, na podstawie nowej odsłony ustawy antylichwiarskiej, która obowiązuje od maja br., firma pożyczkowa musi dobrze ocenić zdolność kredytową klientów, a jeśli zrobi to źle, narazi się na poważne kłopoty.

„Musi sięgnąć po dane udostępniane przez „zaufanych dostawców”. Ustawa wskazuje na Biuro Informacji Kredytowej oraz biura informacji gospodarczej. Jeżeli dane z tych baz nie pozwalają dobrze ocenić sytuacji finansowej klienta, może skorzystać z innych wiarygodnych źródeł” - tak omawiał przepisy Michał Kisiel, analityk w portalu Bankier.pl. - „Gdy i one zawiodą, pożyczkodawca może zdać się na oświadczenie konsumenta o jego dochodach i stałych wydatkach. Deklaracji ma towarzyszyć dokumentacja potwierdzająca wysokość zarobków” (umowa o pracę czy wyciąg z konta bankowego - red.).

Oświadczenie to obowiązkowy element badania zdolności, jeśli całkowita kwota pożyczki przekroczy dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (dziś to 6980 zł). To firma pożyczkowa jest zobowiązana udowodnić, że wymóg oceny zdolności kredytowej został zrealizowany. Jeżeli źle zbada tę zdolność i pożyczy pieniądze komuś, kto już ma inny kredyt i problemy z jego spłatą, czekają ją przykre konsekwencje, jak m.in. ograniczenie możliwości zbycia i dochodzenia wierzytelności.

Nowe przepisy mamy od 18 maja, ale ustawa antylichiwarska obowiązuje od końcówki 2022 r.

• Mowa o zasadach dotyczących limitów opłat i prowizji - to 45 proc. całkowitej kwoty zobowiązania w całym okresie trwania umowy.
• Jeśli ten czas obejmie pół roku, suma odsetek i kosztów pozaodsetkowych nie może przekroczyć 25 proc.
• Limit odsetek wynosi 20,5 proc. w skali roku.

Dodajmy, że od 1 stycznia 2024 roku w życie wejdzie jeszcze jedna część ustawy.

Zmiany wprowadzą od 2024 r. roku objęcie działalności instytucji pożyczkowych nadzorem KNF. Będą one zobligowane do przekazywania sprawozdań kwartalnych i rocznych do KNF, a brak wywiązania się z tych obowiązków będzie skutkował nałożeniem sankcji na te podmioty.