Zakład, który produkował cegły na budowę Gdyni, wytwarzał prąd dla miasta. Największa cegielnia przedwojennej Bydgoszczy, jedna z największych w mieście. Najnowocześniejsza cegielnia w przedwojennej Polsce. Najwyższy murowany komin w mieście, z którego dym już się nie unosi. Naj, naj, naj. Czy cegielnia produkuje cegły, czy będziemy mogli zobaczyć proces technologiczny, wejść do środka pieca? Czy mamy w Bydgoszczy czynną kopalnię odkrywkową (!)? Gdzie jest największy kamień narzutowy na terenie miasta?
Trochę historii
Początek przedsiębiorstwa sięga końca XIX wieku. Właścicielem cegielni był Niemiec Albert Medzega (na zdjęciu stojący na wadze). W 1900 r. dodatkowo pobudował stolarnię i tartak.
Cegielnia należała do największych i najnowocześniejszych zakładów tego typu w kraju. Katalog produktów obejmował aż 27 rodzajów wyrobów, przy czym najbardziej popularna była cegła pełna, dziurawka, sufitówka, dachówka, westfalki i ackermany.
Ponieważ na wyroby z cegły na początku XX wieku panował wielki popyt, sprzedaż wyrobów cieszyła się wielkim powodzeniem, a zakład przynosił zyski, w 1922 r. zainstalowano drugi 20-komorowy piec Hoffmanna. W tym czasie zakład produkował porównywalną ilość cegły wytwarzanej przez pozostałych 8 cegielni istniejących w Bydgoszczy. Przedsiębiorstwem kierował mistrz Maksymilian Kluth. Zarobki kształtowały się poniżej średniej krajowej, np. w 1933 r. 158 robotnikom wypłacono po około 106 zł miesięcznie.
Po kryzysie lat 30. produkcja osiągnęła w 1938 roku 17 mln sztuk. Cegielnia otrzymała zamówienia centralne na realizację inwestycji związaną z budową Gdyni. Zakład był stale unowocześniany, m.in. wybudowano 2 wyciągi, silosy do żwiru i budynki gospodarcze, i suszarnię, zakupiono koparkę "Wasserhitte" i stację pomp.
Zakład posiadał dobrze zorganizowaną logistykę, w tym bocznicę kolejową dla około 100 wagonów. W najlepszych okresach zatrudniano w zakładzie niemal 200 pracowników. Przedsiębiorstwo dysponowało własną turbiną z turbiną Siemensa, wytwarzającą w 1938 r. 707 tys. kWh energii elektrycznej na potrzeby własne i miasta (corocznie ok. 65 tys. kWh sprzedawano miastu). Do zakładu należały także 23 posesje, głównie przy ulicy Bydgoskiej i Wyszogrodzkiej.
Na podstawie: _Dzieje Fordonu i okolic. _praca zbiorowa pod red. Zdzisława Biegańskiego, Bydgoszcz 1997.
Czasy współczesne
Cegielnie Polskie Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy przy ulicy Fordońskiej 428 powstały w maju 2002 r. poprzez zakup budynków i gruntów od Cegielni Bydgoskich S.A. Cegielnia nadal produkuje cegły zatrudniając kilkudziesięciu pracowników. Do wypalania cegieł nie używa się już nieekologicznego i kosztochłonnego węgla, lecz gazu ziemnego tłoczonego pod ciśnieniem. Pozwala to na osiągnięcie temperatury około 1000 stopni Celsjusza. Grubość ścian pieca wynosi około 3 metrów. W takiej temperaturze każde drzwi stalowe zamontowane na piecu ulegną stopieniu. Wejście do pieca po umieszczeniu cegieł zostaje każdorazowo zamurowywane. Cegielnia czerpie glinę z kopalni odkrywkowej znajdującej się na wschód od Auchan po drugiej stronie ulicy. Stamtąd jeszcze 8 lat temu glina wożona była kolejką wąskotorową wzdłuż ul. Fordońskiej do zakładu. Po demontażu torów i przekazaniu lokomotywy i wagonów do muzeum w Żninie transport przejęły samochody ciężarowe.
Bydgoski Feniks
Budynek po starej kotłowni Cegielnie Polskie w 2005 roku sprzedały firmie VauPe sp. z o.o.. Nowy właściciel do wyremontowanej kotłowni w 2007 roku przeniósł produkcję materiałów biurowych. W ubiegłym roku firma zdobyła nagrodę "Bydgoskiego Feniksa" za najlepiej odrestaurowany obiekt przemysłowy. Brawo!
Budynek przeszedł gruntowny remont. Wymieniono ponad 70 proc. elewacji. Wyremontowano wnętrze, wymieniono więźbę dachową, naprawiono wieżę z zegarem i położono ceramiczną dachówkę karpiówkę. Obróbki blacharskie zostały wykonane ze szlachetnej miedzi. Wykonano prace w zakresie szerszym niż wymagał Miejski Konserwator Zabytków. Plany na przyszłość to posadzenie drzew, krzewów ozdobnych i wykonanie rabatów. Smaku budowli dodaje komin kotłowni, który został wyremontowany i obniżony o 8 metrów. Jego konstrukcja groziła katastrofa budowlaną. Tak więc kotłownię opuszcza codziennie ponad 30000 segregatorów i 10000 teczek.
Wielki Kamień Wojciech
Na terenie kopalni odkrywkowej znajduje się największy narzutowy głaz na terenie miasta. Spoczywa miedzy dwoma pokopalnianymi jeziorkami na grobli. Idąc od strony Auchan w kierunku wschodnim, zobaczymy go po jej lewej stronie. Pod kamieniem umieszczona jest tabliczka o treści: "23 kwietnia 2002 r. grupa turystów nazwała mnie Wojciech".
Zdjęcia
Kominy i czerwona cegła szczególnie prezentują się na tle błękitnego nieba. Obiekt ciekawy jest do fotografowania, w szczególności jego kominy. Zachęcam do obejrzenia zdjęć, zwłaszcza kominów na tle nieba i chmur w odbiciu szyb wieży zegarowej, w lekko pochylonym kadrze.
Zobacz też:
Strefa Biznesu: Uwaga na chińskie platformy zakupowe
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
